[ Erasmus University home page | Dept.
of Philosophy home page ]
Van interactief heiligdom
naar interpassief veiligdom
Studiebelasting: 5 ECTS
Periode 1e trimester, 7 september t/m 9 november, woensdagen van
11-12.45 uur
Docent: Dr G. van Oenen
Onderwijsvorm 2 uur
werkcollege gedurende 10 weken
Tentamen mondeling tentamen
en (kort) paper
Doelstelling het verwerven
van inzicht in de betekenis van de publieke sfeer voor de democratische
rechtsstaat, resp. de betekenis van burgerschap.
Contactpersoon G. van Oenen,
tel 4088999, kamer H5-27
Het interactieve heiligdom van de
publieke
sfeer is aan een structurele transformatie onderhevig. Zij verandert in
een interpassief veiligdom. Het belangrijkste streven daarin is niet
meer
naar ontmoeting of confrontatie, maar naar veiligheid. Publieke sfeer
transformeert
tot ‘veiligdom’, kortweg te definiëren als een ruimte waarin de
zorg
voor beschaving wordt ge-outsourced. Moderne burgers geloven niet meer
dat zij zichzelf voldoende kunnen beheersen om zelf de
verantwoordelijkheid
voor een beschaafde omgang in het publieke domein op te brengen. Zij
stellen
daarvoor anderen verantwoordelijk, en aansprakelijk: de overheid,
politie,
toezichthouders, providers, bewakers. Die anderen gebruiken daarvoor in
toenemende mate nieuwe, vooral technische middelen: camera’s, pasjes,
biometrie.
Daarmee komt de notie van een publiek domein als ‘vrijplaats’ steeds
verder
onder druk te staan.
In deze cursus onderzoeken we de
filosofische
achtergronden van deze ontwikkeling, aan de hand van auteurs als Hannah
Arendt, Richard Sennett, Michel Foucault, Paul Virilio, Jean
Baudrillard,
Robert Pfaller en Slavoj Zizek.
Verplichte literatuur:
Thomas Y. Levin, Ursula Frohne, Peter
Weibel (eds.), Ctrl [Space]. Rhetorics of surveillance from Bentham to
Big Brother. MIT press 2002. Ca. 38 euro.
NB: dit boek was tevens catalogus bij
de gelijknamige tentoonstelling in het Zentrum für Kunst und
Medientechnologie
in Karlsruhe, oktober 2001-februari 2002.
1.
Introductie
2.
Andrew Elgar, The philosophy of Habermas. Acumen 2005. Hieruit
h.2: ‘The public sphere’, pp. 27-55
3.
Michel Foucault, ‘The subject and power’, in : Hubert Dreyfus
and Paul Rabinow, Michel Foucault : beyond structuralism and
hermeneutics.
University of Chicago press 1982, p. 208-226
id.,
‘Society must be defended’, ‘Security, territory, and population’, ‘The
birth of biopolitics’, alle in Michel Foucault, The Essential works:
vol. I,
Ethics. Allen
Lane 1997, pp. 59-79
Nikolas
Rose, ‘The death of the social? Refiguring the territory of
government’, in: Economy
and society;
vol. 25 (1996), afl. 3, pag. 327-356
4.
Richard Sennett, The conscience of the eye. Alfred Knopf 1990.
Hfdst 5: Exposure, pp. 121-149
5.
Rene Boomkens, Een drempelwereld. Moderne ervaring en stedelijke
openbaarheid. Nai 1998. Hoofdstuk IV.5: Openbaarheid als probleem,
pp.
272-300
Lieven
de Cauter, The capsular civilization, NAi 2004. ‘The
capsular civilization’, pp. 40-53; ‘The rise of heterotopias’, 54-74;
‘The
capsule and the network’, 76-89.
6.
Foucault interview + Virilio (uit Ctrl-[Space]): p. 94-101,
108-114 + kunstprojecten
7.
Gijs van Oenen, ‘A machine that would go of itself’ + id.,'De
interpassieve burger en het gezag van de politie'.
8.
Weibel + Zizek + Frohne uit
Ctrl-[Space]): p.207-227, 253-277
9..
Deleuze + Colomina + Edwards (uit Ctrl-[Space]): p. 317-345
10.
Wolfgang Ernst + Winfried Pauleit + Steve Mann (uit Ctrl-[Space]): p.
460-485, 531-543
Laatste
wijziging: 12 oktober 2005
<>
U kunt
(terug)gaan naar::