Confrontatie der Geesten   
 
 

Periode   1^e trimester 2011-2012
Docenten:  Dr H.A. Krop, Dr G. van Oenen
Onderwijsvorm   3 keer 3 uur college gedurende 10 weken
Tentamenvorm   Tentaminering vindt plaats in drie vormen/onderdelen. Ten eerste een essay van 2500 woorden over een klassiek werk uit de cursus. Ten tweede een mondelinge presentatie in groepsverband (3-4 studenten) rondom een van de centrale thema’s van de cursus, op basis van specifieke primaire en secundaire literatuur. Ten derde opdrachten die wekelijks worden gemaakt mbt de verplichte literatuur.
Doel van de cursus: Verwerven van inzicht in het debat tussen voor- en tegenstanders van de Verlichting in de moderniteit. Hedendaagse discussie daarover kunnen analyseren en situeren tegen de achtergrond van de ontwikkelingen binnen de wetenschappen, filosofie en maatschappij.
Contactpersoon:   G. van Oenen, 4088999

Deze minor geeft een introductie op filosofisch denken, vanuit een brede benadering die de filosofie enerzijds situeert als onderdeel van de geesteswetenschappen en anderzijds beide in hun historische ontwikkeling wil laten zien. De cursus toont de relatie tussen de ontwikkeling van de (geestes- en maatschappij)wetenschappen en de algemene historische en culturele ontwikkeling van Europa. Zij beoogt inzicht te verschaffen in de historische context en de filosofische en wetenschappelijke achtergronden van actuele discussies in wetenschap en samenleving over beginselen van de moderne staat, natie, cultuur en samenleving. Naast het lezen van hedendaagse literatuur besteden we veel aandacht en zorg aan het lezen en begrijpen van klassieke teksten, waarbij zowel naar de historische als naar de actuele betekenis wordt gevraagd.

            Leidraad hierbij vormt het thema ‘Moderniteit en Verlichting in actueel en historisch perspectief.’ Klassieke denkers en werken uit de moderne geschiedenis van de filosofie en de geesteswetenschappen worden bestudeerd om tot een beter begrip van hedendaagse denkers en controverses te komen, toegespitst op de vraag: ‘Hoe modern zijn wij eigenlijk?’ en ‘welke prijs betaalt de wereld voor de moderniteit’.

            Centrale thema’s van de cursus zijn: Verlichting en moderniteit; burgerlijke samenleving; nationalisme; kapitalisme; wetenschap en samenleving; religie en moderniteit; totalitarisme; democratie en vrijheid; Verlichtingskritiek; oriëntalisme.

Overzicht van de tekstfragmenten die op de vrijdagbijeenkomsten worden besproken:

Spinoza, Theologisch-politiek traktaat. Wereldbibliotheek, Amsterdam 1997, hoofdstuk 20: ‘Aangetoond wordt dat in een vrij staatsbestel het een ieder is toegestaan te denken wat hij wil en te zeggen wat hij denkt’, p. 424-437

Kant, ‘Beantwortung der Frage: Was ist Aufklärung?’, in: id., Werkausgabe, Suhrkamp 1977, deel XI, p. 53-61 

Shlomo Avineri, Hegel's theory of the modern state. Cambridge university press 1972. We lezen de pp.141-154

 Ernest Renan, Qu’est-ce qu’une nation? Paris, Calmann Lévy 1882.

 Karl Marx en Friedrich Engels, Manifest der Kommunistischen Partei. Berlin, Dietz Verlag 1945, §1 en §2.

 Auguste Comte, Discours sur l’esprit positif. Paris, Vrin 1983 ***

 Max Weber, Wissenschaft als Beruf Tübingen, Mohr 1994

Friedrich Nietzsche, Jenseits von Gut und Böse & Zur Genealogie der Moral. DTV/De Gruyter, p. 11-29 en 257-275

Edward Said, Orientalism. Pantheon, New York 1978. Introduction, p. 1-28

Teksten zijn te downloaden via de links.
Teksten zonder link zijn te vinden via de Blackboard-pagina van deze cursus.

Aanvullende teksten die mogelijkerwijs ter sprake zullen komen:

Jürgen Habermas, Der Vorwärtsverteidiger, door Thomas Assheuer, in Die Zeit, 10 juni 2009 

Interview met Seyla Benhabib over het integratieproces in Duitsland: Der Gast ist immer Mitbürger. In: Der Freitag, 25 augustus 2009
Interview met Avishai Margalit, in Barcelona Metropolis 

Saskia Sassen interview on Space and power  
Saskia Sassen, ‘Globalization or denationalization?’ 
Occupied London - an interview with Manuel Castells.  16Beaver, 4 august 2009
Slavoj Zizek talk On Violence, in five parts on YouTube: part 1, part 2, part 3, part 4, part 5, part 6  .
Zizek Violence interview on YouTube: part 1, part 2, part 3, part 4, part 5.

Interview met John Gray in Barcelona Metropolis 

Interviews met Peter Sloterdijk in Vrij Nederland  , in ANS en in Filosofie Magazine.

Maurits Berger, Religieuze grenzen aan de vrijheid van meningsuiting. De Deense spotprenten voor de Nederlandse rechter. NJCM 31/5, 2006, p. 664-675

Last change: 10 August 2011

• Terug naar het overzicht van de opleiding Filosofie van Recht en Sociale wetenschap
• Terug naar de homepage Gijs van Oenen